Okno Johari

Skąd nazwa – “Okno Johari”?

Nazwa okna Johari pochodzi od dwóch rzeczy.

• Pierwsza to wygląd metody, który przypomina okno – dzieli się bowiem kwadrat na mniejsze cztery, tak jak robi to tradycyjna rama okna.
• Druga część, mimo egzotycznego brzmienia, to tak naprawdę połączenie dwóch imion – Josepha Lufta i Harringtona Inghama, czyli imion twórców metody.

Ich zamiarem było stworzenie narzędzia rozwojowego bazującego na dwóch danych:

• co ja sam o sobie wiem i czego nie wiem,
• oraz co inni o mnie wiedzą lub nie wiedzą.

 W efekcie stworzyli kwadrat opisujący cztery składniki, w których możemy umieścić nasze cechy, czyli OKNO JOHARI.

Do czego służy Okno Johari?

Okno Johari jest wykorzystywane do:

• poznania samego siebie,
• zgłębienia samoświadomości,
• co następnie prowadzi do polepszenia komunikacji z innymi
• i dążenia do bardziej owocnej współpracy.

Obszary, w których sprawdzi się Okno Johari

W zarządzaniu można go używać do skutecznego budowania zespołu (sprawdź także Action Learning) lub jako element feedbacku.

​Metoda Okna Johari zakłada, że człowiek składa się z różnych rodzajów cech – takich, o których wie, ale też takich, których nie jest świadomy (świadomość lidera, to cenna cecha liderów, o czym możesz przeczytać w serii wpisów na blogu ).

To samo dotyczy innych – mogą być świadomi niektórych naszych cech, ale o niektórych nie mają bladego pojęcia.

W jaki sposób zbudowane jest okno?

​Taki podział stwarza nam wspomniane cztery kwadraty, cztery Okna Johari:

• obszar otwarty,
• obszar ukryty,
• obszar ślepy,
• obszar nieznany.

Wszystkie obszary Johari razem tworzą obraz naszej osobowości, tego, kim jesteśmy. Pozwala dostrzec wady i pracować nad nimi lub przeciwnie, zauważyć swoje zalety, których nie byliśmy świadomi.

Korzyści i elementy metody

Plusem używania tego narzędzia jest to, że wymaga ono, abyśmy wyszli ze swojej perspektywy i spojrzeli na siebie okiem zewnętrznym, tak jak widzą nas inni.

Wyjaśnienie – znaczenie poszczególnych ćwiartek

1. ARENA

Pokazuje wszystko to, o czym mówimy otwarcie, przedstawiamy się w ten sposób. To nasze ‘Ja publiczne’ – moje cechy, umiejętności, zachowania, postawy, cele, o których głośno, jawnie komunikuję, pokazuję.

Ludzie na około mnie też tak to widzą. Mamy tutaj spójność pomiędzy tym, co mówię o sobie i robię.
Ten obszar często buduje naszą markę.

Osoba, której okno ‘ARENA’ jest duża, zazwyczaj jest otwarta, komunikatywna, chętnie przyjmuje i daje informację zwrotną.

 2. FASADA 

Zawiera w sobie wszystko to, co Ty wiesz o sobie, ale nie ujawniasz publicznie. Z różnych powodów. Możesz się tego krępować lub zwyczajnie, chcesz zachować w tym obszarze prywatność.

To też nasze sekrety, tajemnice, pragnienia, ambicje o których nie mówimy głośno, tematy tabu. Często tutaj mieszczą się też kwestie związane z tym, czego w sobie nie akceptujemy i nie chcemy tego wydobyć na światło dzienne.

Osoby z dużym oknem fasadowym są mogą być bardziej wycofane, często boją się, że ktoś odkryje ich słabości. Bywają zamknięte, ale nie oznacza to, że nie przyjmują informacji zwrotnej. Potrafią słuchać.

 3. ŚLEPY PUNKT 

To wszystkie zachowania, gestykulacja, cechy, które inni w nas widzą, a my nie jesteśmy tego świadomi. Dopiero gdy ktoś nam zwróci na to uwagę możemy się temu przyjrzeć.

Tu są także czasami nasze uprzedzenia, nawyki albo talenty, których my nie widzimy. To ważny obszar w zakresie informacji zwrotnej. Może być dla nas odkrywczy.

Osoby z dużym ślepym oknem mogą nie być zbyt otwarte na informację zwrotną. Często dużo mówią, ale mało słyszą. To obszar, który dobrze wykorzystany może przynieść realną zmianę w naszych relacjach.

 4. OBSZAR NIEZNANY 

Wszystko to, co bardzo jest głęboko w nas. Nie widzą tego także inni, ale także dla nas samych pozostaje to nieodkryte, choć może wpływać na nasze życie, wybory. Na przykład nie możesz czegoś zrobić, choć chcesz, ale bardzo się boisz i właściwie nie wiesz dlaczego.

To trudny do zidentyfikowania obszar (sprawdź także Piramidę Diltsa, aby zrozumieć dlaczego tak się dzieje).

Osoby z dużym obszarem nieznanym, są często zamknięte, bardzo mało mówią o sobie, nie przyjmują/nie rozumieją informacji zwrotnej. W przypadku osób, które nie potrafią powiedzieć choć trochę na swój temat ten obszar może być duży.

Tutaj mieszczą się także nasze reakcje, zachowania, które ujawniają się w sytuacjach skrajnych i nietypowych.

Często uważamy, że w danej sytuacji na pewno ‘nigdy w życiu bym się tak nie zachowała’, ale gdy do niej dochodzi nasza reakcja jest zupełnie inna niż zakładana. To wtedy ujawnia się nasz obszar nieznany.

O czym świadczy wielkość poszczególnych obszarów?

Wielkość każdego z tych obszarów może ulegać zmianie w stosunku do innych osób, sytuacji.

W zespole dążymy do otwierania ARENY, bo tutaj komunikacja jest otwarta, spójna, jest nam łatwiej ze sobą szczerze, otwarcie współpracować.

• Możemy zwiększać wymiar ARENY w swoim życiu poprzez zbieranie, przetwarzanie informacji zwrotnych, które dostajemy od innych osób i które nam.
• Możemy również zwiększać spójność w naszej komunikacji z innymi, gdy zdecydujemy się otwarcie mówić o tym co czujemy, myślimy, czego potrzebujemy w określonej sytuacji. Czyli, gdy otwieramy się na poznawanie samych siebie😊

Czy okno nigdy się nie zmienia?

Należy pamiętać, że granice pomiędzy poszczególnymi obszarami nie są żelazne. Przesuwają się wraz z naszym rozwojem oraz zmianą kontekstu.

Wśród osób bliskich obszar otwarty będzie pewnie dużo pełniejszy, niż wśród osób obcych, nowo poznanych.

Zmiany związane z rozwojem najczęściej dążą do przesunięcia wszystkich cech do obszaru otwartego, abyśmy byli świadomi naszych cech i nie czuli potrzeby ukrywania ich.

​W jaki sposób proporcja wypełnienia danych obszarów może o kimś świadczyć?

• ​Największy obszar otwarty
  – dana osoba jest pewna siebie, nie ma nic do ukrycia, jest skłonna do słuchania feedbacku i otwarta na ludzi.
• ​Największy obszar ukryty
  – są to osoby, które mają wiele do ukrycia. Obawiają się, że inni wykorzystają ich słabości, gdy je odsłonią. Bywają przebiegłe, aby ochronić swoje sekrety, ale poznać innych. Są zamknięte, ale uważnie słuchają.
• ​Największy obszar ślepy
  – to osoby, które nie są skłonne przyjmować feedback, są głuche na informację zwrotną i nie obserwują otoczenia, żeby dowiedzieć się czegoś o sobie. Są otwarte na innych, ale słabi z nich słuchacze.
• ​Największy obszar nieznany
  – to osoby, które są zarówno zamknięte, jak i nie przyjmują feedbacku.

Jak stworzyć własne Okno Johari?

Ćwiczenie i materiały

Kliknij i pobierz poniższy szablon roboczy, na którym wykonasz ćwiczenie oraz przykładową listę cech charakteru.

Instrukcja wykonania – krok po kroku

1. Uczestnicy ćwiczenia otrzymują gotowe listy cech charakteru (przykładowa lista do pobrania tutaj, można ją dowolnie zmodyfikować i wybrać tylko kilkanaście słów).
2. Każdy uczestnik otrzymuje dwie czyste kartki. Na pierwszej z nich wypisuje, szczerze cechy, które uważa, że do niego pasują i wyraża także na zewnątrz (6-10 takich cech).  Kartkę na ten moment każdy zachowuje dla siebie.
3. W kolejnej rundzie, każdy uczestnik bierze druga czystą kartkę, pisze na niej swoje imię i nazwisko i przykleja na ścianie w sali, tak, aby inni mieli do tej kartki łatwy dostęp. Gdy już kartki wszystkich uczestników są rozmieszczone w sali, uczestnicy wędrują od kartki do kartki i szczerze piszą, jak postrzegają daną osobę – wypisując cechy z zaproponowanej listy (z tej samej listy)
4. Po tej rundzie, każdy Uczestnik zabiera kartkę ze swoimi imieniem.
5. Teraz każdy otrzymuje szablon OKNA JOHARI (do pobrania tutaj). I teraz,  uczestnicy w pierwszy kwadrat – ARENĘ – wypisuje te cechy, które powtarzają się na obu kartkach (moje cechy i cechy wypisane przez inne osoby). Tylko te, które znalazły się na dwóch kartkach wpisujemy do strefy ARENA.
6. Następnie, w strefie FASADA, uczestnicy wpisują cechy, które znajdują się na kartkach wypełnionych przez nich samych, ale nie ma tych cech na kartce uzupełnionej przez inne osoby.
7. W kolejnej fazie, w ślepym punkcie wpisujemy cechy, które znajdują się na kartce wypełnionej przez innych uczestników, ale nie ma ich na kartce wypełnionej przez nas samych.
8. Pozostałe przymiotniki, które nie znalazły się na żadnej karcie, mogą się znaleźć w obszarze NIEZNANE. Tutaj, można pogłębić pracę i poprosić uczestników o przypomnienie sobie jakiegoś niecodziennego wydarzenia w ich życiu, trudnego, niesamowicie wymagające, euforycznego i poprosić, aby sprawdzili czy w tych sytuacjach ujawniał się jakaś inna cecha, która do tej pory była dla nich obca. Można ją wpisać do tego czwartego obszaru.
9. Tutaj warto omówić w całości to ćwiczenie.
   Warto zadać sobie i innym pytania typu:

• Jak się czujesz?
• Co było łatwe, trudne w tym ćwiczeniu?
• Czego dowiedziałeś/aś się o sobie w tym ćwiczeniu?
• Jak możesz to wykorzystać?
• Co możemy z tego ćwiczenia wziąć dla naszego zespołu?

Co dalej i jak uzyskać wsparcie?

Jeśli potrzebujesz wsparcia w zastosowaniu Okna Johari w swojej organizacji, lub chcesz je wykonać dla siebie – Zapraszam do bezpośredniego kontaktu ze mną.

Powrót do strony: narzędzia coachingowe.

Zapraszam do współpracy i zapoznania się z moją ofertą usług coachingu.

Patrycja Kacprzyk